ପୁରୀରେ ଅନେକ ଏଭଳି ସ୍ଥାନ ରହିଛି ଯାହାର ଅନେକ ମାହାତ୍ମ୍ୟ ରହିିଛି । ଶ୍ରୀଜଗନାଥଙ୍କ ମନ୍ଦିର ସହିତ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରତିଦିନ ଅନେକ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କର ଭିଡ ଯମିଥାଏ ।
ପୁରୀରେ ବିଭିନ୍ନ ମନ୍ଦିର ସହିତ ପୁଷ୍କରିଣୀ ମଧ୍ୟ ରହିଛି ଯେଉଁ ଗୁଡିକରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପୂଣ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଥାଆନ୍ତି । ଏହି ପୁଷ୍କରିଣୀରେ ଶ୍ରୀଜୀୟୁଙ୍କର ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ନୀତି ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ । ଆସନ୍ତୁ ସେହିଭଳି କିଛି ପୁଷ୍କରିଣୀ ସମ୍ପର୍କରେ ଜାଣିବା ।
ନରେନ୍ଦ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ
ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ଥିବା ପ୍ରମୁଖ ପୁଷ୍କରିଣୀ ମଧ୍ୟରେ ନରେନ୍ଦ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ ଅନ୍ୟତମ । ଏହା ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରର ପଞ୍ଚତୀର୍ଥ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ । ଏଠାରେ ପ୍ରଭୁଙ୍କର ନୀତିକାନ୍ତି ଓ ବ୍ରତ ଉପାସନା ପାଳନ ହୋଇଥାଏ । ଏହା ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ଓ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ସହିତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜଡିତ । ଏଠାକୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ବିଜୟ ପ୍ରତିମା ଶ୍ରୀ ମଦନମୋହନ, ରାମ କୃଷ୍ଣ ଆସିଥାଆନ୍ତି । ଏହାର ଲମ୍ବ ୮୭୩ ଫୁଟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ୮୩୪ ଫୁଟ । ଏହାର ମଧ୍ୟ ଭାଗରେ ଏକ ଚନ୍ଦନ ମଣ୍ଡପ ଓ ମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ ।
ମାର୍କଣ୍ଡେୟ ପୁଷ୍କରିଣୀ
ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ଥିବା ପୁଷ୍କରିଣୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହା ଅନ୍ୟତମ । ଏଠାରେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର ଅନେକ ନୀତିକାନ୍ତି ଓ ବ୍ରତ ଉପାସନା ହୋଇଥାଏ । ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ପୁରୀର ଚାରି ଆଶ୍ରମ ମଧ୍ୟରୁ ମାର୍କଣ୍ଡେୟ ପୁଷ୍କରିଣୀ ପ୍ରଥମ ଆଶ୍ରମ । ଏଠାକୁ ପ୍ରତି ସମୟରେ ଅନେକ ଭକ୍ତଙ୍କର ଆଗମନ ରହିଥାଏ । ଏହାର ଲମ୍ବ ୪୯୦ ଫୁଟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ୩୮୨ ଫୁଟ ରହିଛି ।
ଇନ୍ଦ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ପୁଷ୍କରିଣୀ
ପୁରୀର ଆଉ ଏକ ପୁଷ୍ପରିଣୀ ହେଲା ଇନ୍ଦ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ ପୁଷ୍କରିଣୀ । ଏହା ଶ୍ରୀଗୁଣ୍ଡିଚା ମନ୍ଦିର ନିକଟରେ ରହିଛି । ଏହାକୁ ନେଇ ଅନେକ ଐତିହାସିକ ଓ ପୌରାଣିକ ମତ ରହିଛି । ଏଠାକୁ ଅନେକ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କର ସବୁବେଳେ ଆଗମନ ହୋଇଥାଏ । ଏହାର ଲମ୍ବ ୩୯୦ ଫୁଟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ୨୧୦ ଫୁଟ ରହିଛି । ଏହି ପୁଷ୍କରିଣୀ କୂଳରେ ପ୍ରଭୁ ନୀଳକଣ୍ଠଙ୍କର ମନ୍ଦିର ଅବସ୍ଥିତ ।
ଶ୍ବେତଗଙ୍ଗା
ଏହି ପୁଷ୍କରିଣୀ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଦକ୍ଷିଣ ଦିଗରେ ଥିବା ବାଲିସାହିରେ ଅବସ୍ଥିତ ।
ଏହାର କୂଳରେ ଶ୍ବେତ ମାଧବ ଭଗବାନଙ୍କ ମନ୍ଦିର ରହିଛି । ଏହାର ପାଣି ଅନେକ ସମୟରେ ଶ୍ବେତବର୍ଣ୍ଣ ଦେଖାଯାଉଥିବାରୁ ଏହାର ନାମ ଶ୍ବେତଗଙ୍ଗା । ପୁଷ୍କରିଣୀର ଲମ୍ବ ୨୧୦ ଫୁଟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ୧୮୦ ଫୁଟ । ଏହା କୂଳରେ ସବୁବେଳେ ପିତୃ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ଭଳି ଅନ୍ୟ କର୍ମ କରାଯାଇଥାଏ ।
ପାର୍ବତୀ ସାଗର
ପୁରୀ ଲୋକନାଥ ମନ୍ଦିର ବେଢାରେ ଅବସ୍ଥିତ ପୁଷ୍କରିଣୀର ନାମ ପାର୍ବତୀ ସାଗର । ଏହାର ଜଳ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସ୍ବଚ୍ଛ । ବର୍ଷକ ବାରମାସ ପାର୍ବତୀ ପୁଷ୍ପରିଣୀର କୂଳ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜନଗହଳିପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏଠାରେ ଅନେକ ଭକ୍ତ ନିଜର ମାନସିକ ପୂରଣ ପାଇଁ ଆସିଥାଆନ୍ତି । ଏହାର ଲମ୍ବ ୩୫୦ ଫୁଟ ଓ ପ୍ରସ୍ଥ ୨୫୦ ଫୁଟ ।
ଉପରୋକ୍ତ ତଥ୍ୟ ଉତ୍କଳ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରକାଶିତ ସୁରେଶ କୁମାର ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ଲେଖା ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ପୁରୀ ଓ ଏହାର ଷଡ ପୁଷ୍କରିଣୀରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ।
